همه پدر و مادرها آرزو دارند کودک شاد و موفق تربیت کنند. توصیه های زیادی در این زمینه برای والدین وجود دارد؛ اما به توصیه چه کسی باید توجه کرد یا کدام توصیه قابل اعتماد است؟ برای یافتن پاسخ سوالات خود با ما همراه باشید.
مقاله چگونه استقلال طلبی را در کودکان تقویت کنیم را بخوانید.
اگر میخواهید فرزند شما یک کودک شاد و خوش فکر با چندین مهارت باشد، به نکات زیر توجه کنید.
۱. خودتان باید فرد شادی باشید
مشکلات عاطفی والدین با مشکلات عاطفی در فرزندان، ارتباط مستقیم دارد. نه تنها والدین با این شرایط تأثیر کمتری بر روی فرزندان خود میگذارند بلکه باعث میشوند فرزندان غمگین تر شوند. روانشناسان همچنان معتقد هستند والدین شاد، کودک شاد خواهند داشت.
در یک تحقیق از کودکان پرسیده شد: «چه خواسته‌ای از والدین خود دارید؟» پاسخ آنها نه درخواست وقت گذراندن بیشتر با آنها، نه دادن آزادی بیشتر و نه کنترل کمتر بود، آنها از والدین خود میخواستند استرس و خستگی کمتری داشته باشند.
۲. توجه کردن به صحبتهای کودک
زمانی که کودک با شما صحبت میکند، تمام توجه خود را به او معطوف کنید. اگر میخواهید کودک شاد و موفق داشته باشید برقراری ارتباط خوب و صمیمی با او ضروری است.
یک راه قدرتمند که میتواند به شما کمک کند این است که هر زمان که کودک با شما صحبت میکند کاملاً به او توجه کنید، یعنی روزنامه و وسایل الکترونیکی خود را کنار بگذارید و واقعاً به صحبتهای او گوش دهید. این تصمیم، کودک شما را به برقراری ارتباط بیشتر ترغیب میکند.
۳. برگزاری جشن‌های خانوادگی
خانواده های شاد در مورد هر اتفاق کوچک و بزرگی جشن میگیرند. بعد از پایان یک هفته شلوغ و خسته کننده، نمره خوب، اولین روز مدرسه، ارتقاء شغلی، تعطیلات و حتی مناسبتهای فصلی. این جشنها می‌توانند خیلی ساده مثل رفتن به پارک باشند یا برگزاری یک مهمانی غافلگیر کننده با جزئیات و بسیار مفصل باشند. برگزاری جشن‌های خانوادگی در داشتن کودک شاد تأثیرگذار است.
۴. اولویت قرار دادن روابط زناشویی
دیوید کد، درمانگر خانواده و نویسنده کتاب تربیت کودک شاد، بیان میکند: “خانواده هایی که تمام تمرکز خود را بر روی کودکان میگذارند، والدینی مضطرب و خسته و دارای کودکانی سختگیر هستند. امروزه والدین، بیشتر زندگی خود را فدای فرزندان میکنند. بزرگ‌ترین هدیه‌ای که میتوانید به فرزندان خود ببخشید، داشتن یک رابطه زناشویی کامل و سالم است.”
چند نکته ساده برای تقویت رابطه زناشویی را مرور خواهیم کرد:
- حداقل روزی دو بار یکدیگر را در آغوش بگیرید
- با روی خوش و خوشحالی به هم سلام کنید
- از یکدیگر تعریف و تمجید کنید
- سعی کنید دستان یکدیگر را بیشتر بگیرید
- رابطه های عاطفی منظم داشته باشید
- روزانه حداقل 20 دقیقه با یکدیگر گفتگو کنید
- هر روز بگویید “دوستت دارم”
مقاله ۱۰ روش برای بهبود مداوم زندگی جنسیتان در طول ازدواج را بخوانید.
۵. میل کردن وعده های غذایی در کنار اعضای خانواده
کودکانی که وعده های غذایی خود را به طور منظم با خانواده خود میل میکنند، در مدرسه و تقریباً در هر زمینه‌ای نسبت به سایر همسالان خود موفق تر هستند. این کودکان لغات بیشتری را بلد هستند، اعتماد به نفس بیشتری دارند و نمرات بهتری میگیرند.
همچنین احتمال نوشیدن الکل، سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر یا مشکلات روانی در آنها کمتر است. به همین دلیل توصیه میکنیم برای داشتن کودک شاد اغلب اعضای خانواده با یکدیگر غذا بخورند.
۶. آموزش نحوه مدیریت احساسات به کودک
تحقیقات جان گاتمن، نشان میدهد کودکانی که می‌توانند احساسات خود را مدیریت کنند تمرکز بهتری داشته و این موضوع میتواند در موفقیتهای طولانی مدت آنها بسیار اهمیت داشته باشد. این کودکان حتی از سلامت جسمی بهتری نیز برخوردار هستند. اگر میخواهید کودک شما احساسات خود را به خوبی مدیریت کند موارد زیر را انجام دهید:
- مدیریت احساسات خود را به نمایش بگذارید.
- با کودک خود همدردی کنید.
- برای او توضیح دهید که همه احساسات قابل قبول هستند اما همه رفتارها قابل قبول نیستند.
- پیشرفت فرزند خود را تأیید کنید.
۷. آموزش ایجاد روابط معنادار به کودک
جک شنکوف و دبورا فیلیپس، معتقد هستند داشتن روابط قوی برای رشد و آرامش روانی کودکان الزامی است. کودکانی که فاقد این روابط هستند در مدرسه، وضعیت بدتری داشته و به احتمال زیاد با قوانین مدرسه روبرو شده و در نهایت دچار مشکلات روانپزشکی میشوند.
کارهایی که والدین می‌توانند برای کمک به فرزندان خود در ایجاد روابط معنادار و داشتن کودک شاد انجام دهند شامل موارد زیر است:
- والدین باید به نشانه های عاطفی فرزندان خود پاسخ مناسبی دهند. با این کار، فرزندان احساس امنیت بیشتری کرده و اعتماد به نفس آنها افزایش پیدا میکند.
- والدین باید محیطی را برای برقراری دوستی با فرزندان خود ایجاد کرده و به آنها آموزش دهند که دشمنیها و خصومتها را باید حل کنند.
۸. تعیین حد و مرز برای کودک
والدینی که مرزهای معقول و منطقی را برای داشتن کودک شاد تعیین و اجرا میکنند، اعتماد به نفس او را افزایش داده و باعث موفقیت او میشوند. دکتر نانسی دارلینگ و دکتر لیندا کالدول، بر اساس تحقیقات صورت گرفته به این نتیجه رسیدند: “والدینی که منطق و اصولی که پشت قوانین هستند را برای فرزندان خود توضیح میدهند تأثیر بیشتری بر روی آنها میگذارند. آنها با این کار رابطه نزدیک تری با کودک برقرار کرده و آنها را بیشتر درک میکنند.”
دارلینگ، درباره والدینی که حد و مرزی را برای کودکان خود تعیین نمیکنند به این نتیجه رسیده است که کودکان، تعیین نکردن قوانین از سوی والدین خود را نشانه بی اهمیتی والدین نسبت به خود میدانند. این که والدین نمیخواهند وظیفه پدر و مادری خود را به درستی انجام دهند. کنترلهای بیش از حد والدین نیز کار درستی نمیباشد. در عین حال کودکان به انجام کارهای خود به حد و حدودی نیاز دارند.
مقاله ۱۰ اصل مهم برای تربیت کودکان که والدین باید آنها را بدانند را بخوانید.
۹. اطمینان از خواب کافی کودک
تحقیقات نشان داده است کودکانی که خواب کافی ندارند:
- عملکرد مغز آنها ضعیف تر است
- توانایی تمرکز کردن ندارند
- چاق میشوند
- خلاقیت کمتری دارند
- قادر به مدیریت احساسات خود نیستند
لیست ترسناکی است؟ برای کمک به کودکان برای داشتن خواب کافی، یک برنامه منظم برای قبل از خواب تهیه کرده و از فعالیتهای تحریک کننده بعد از خوردن شام، خودداری کنید.
علاوه بر این، برای داشتن کودک شاد زمان استفاده از نمایشگرها را یک تا دو ساعت قبل از خواب ممنوع کنید. به دلیل اینکه نور آبی دستگاههای الکترونیکی بر روی الگوی خواب تأثیر گذاشته و از تولید ملاتونین جلوگیری میکند. همچنین میتوانید اتاق خواب کودک خود را تا آنجا که امکان دارد ساکت و تاریک کنید تا کیفیت خواب او بهبود پیدا کند.
۱۰. تمرکز بر روی روند کار، نه نتیجه آن
والدینی که بیش از حد بر موفقیت کودک خود تأکید میکنند، به احتمال زیاد کودکانی با مشکلات روانی و رفتارهای پرخطر تربیت میکنند. باید روی روند کار تمرکز کنید. همانطور که تحقیقات دکتر کارول دوک نشان میدهد، کودکانی که در روند کار بر روی تلاش و نگرش تمرکز میکنند نه بر روی دستیابی به نتیجه مطلوب، در بلند مدت به موفقیتهای بزرگ تری دست پیدا میکنند.
بنابراین به دنبال فرصتهایی باشید تا رفتار، نگرش و تلاش خوب کودک خود را تأیید و تشویق کنید. هرچه زمان بگذرد، آنها به طور طبیعی به نتایج بهتری خواهند رسید.
۱۱. کاهش زمان تماشای برنامه‌های تلویزیونی
مطالعات نشان میدهند که بین افزایش شادی و کاهش تماشای تلویزیون، یک رابطه قوی وجود دارد. به عبارت دیگر، افراد خوشحال کمتر از افراد غمگین، تلویزیون تماشا میکنند. مطالعه روی بیش از 4000 نوجوان نشان داده است، کسانی که بیشتر تلویزیون تماشا میکنند، بیشتر دچار افسردگی میشوند و هرچه این مدت زمان، بیشتر شود افسردگی آنها نیز بیشتر می‌شود.
برای محدود کردن زمان تلویزیون، با کودک خود صحبت کنید. حتی میتوانید در مورد این موضوع، یک جلسه خانوادگی تشکیل داده و به یک نتیجه قابل قبول دست پیدا کنید تا یک کودک شاد را تربیت کنید.
۱۲. اختصاص زمان برای بازی کردن کودک
وقتی صحبت از بازی کردن می‌شود، منظور بازی‌های ویدئویی نیست. منظور بازی‌های بدون ساختار در فضای باز است. بازی کردن برای یادگیری و رشد کودکان ضروری است. تحقیقات نشان داده است کودکانی که زمان کمی را برای بازی‌های بدون ساختار اختصاص میدهند، احتمال بروز مشکلات رشد جسمی، عاطفی، اجتماعی و روانی در آنها بیشتر است.
داشتن کمی بازیگوشی حتی با عملکرد خوب علمی آنها نیز مرتبط است. بنابراین برای داشتن کودک شاد، زمان بیشتری برای بازی‌های بدون ساختار اختصاص دهید تا دانش آموزان بهتری باشند.
مقاله اهمیت بازی در یادگیری و پیشرفت کودکان را بخوانید.
۱۳. اجازه دادن به کودک در انتخاب (حتی نوع تنبیه خود)
در یک تحقیق انجام شده در دانشگاه کالیفرنیا، یکی از اسرار خانواده های شاد، اجازه دادن به کودکان برای برنامه ریزی و تعیین اهداف خود میباشد. این کودکان بیشتر به نظم و تمرکز تمایل پیدا کرده و در آینده تصمیمات درست تری میگیرند.
محققان همچنین معتقد هستند که بهتر است والدین به فرزندان خود اجازه دهند حتی مجازاتهای خود را خودشان انتخاب کنند. کودکانی که این کار را انجام میدهند به ندرت قوانین را زیر پا میگذارند. به فرزندان خود اجازه دهید هر زمان که ممکن است فعالیتهای خود را انتخاب کنند.
دکتر ریچ گیلمن، بیان کرده است کودکانی که فعالیتهای ساختاری مدرسه را انتخاب و در آنها شرکت کرده‌اند، 24 درصد بیشتر از کسانی که در این فعالیتها شرکت نکردند، از مدرسه رفتن لذت میبرند. بنابراین با بزرگ‌تر شدن کودک خود، به او این آزادی را بدهید که بیشتر خودش انتخاب کند تا یک کودک شاد و موفق تر باشد.
۱۴. حل کردن درگیریهای زناشویی
کودکانی که والدین آنها درگیریهای جدی زناشویی دارند از نظر تحصیلی، عملکرد خوبی ندارند. بیشتر آنها مواد مخدر و الکل مصرف میکنند و دچار مشکلات عاطفی هستند.
همانطور که کلی، اظهار کرده است: “از طریق همکاری با دانش آموزان، با بسیاری از والدین آنها نیز ارتباط برقرار کردم و از اینکه بیشتر خانوادهها مشکلات زناشویی داشتند شوکه شدم. قطعاً این موضوع بر کودکان تأثیر گذاشته و انگیزه، مسئولیت و اشتیاق را در آنها کاهش میدهد.”
اگر در زندگی خود مسائلی دارید که ماهها یا سالها از حل نشدن آن میگذرد، از یک درمانگر یا مشاور کمک بگیرید. فرزندان روی شما حساب میکنند.
۱۵. تشویق کودک به بخشندگی
تحقیق دکتر مارک هولدر، نشان میدهد کودکانی که احساس میکنند زندگی آنها معنادار است، شادتر هستند. عاملی که باعث می‌شود آنها زندگی خود را معنادار حس کنند خدمت و کمک به دیگران است. زمانی که داوطلب شده و به دوستان و خانواده خود کمک میکنند. بخشنده بودن باعث شادتر شدن کودک می‌شود
همانطور که دکتر ال.بی آکنین، به این نتیجه رسید که کودکان نوپا وقتی هدیه‌ای را به دیگران میدهند شادتر از زمانی هستند که هدیه‌ای دریافت میکنند. کودک خود را به خدمت به دیگران و بخشندگی تشویق کنید تا یک کودک شاد و موفق باشید. شما باید به عنوان یک خانواده، راهی برای این کار پیدا کنید.
۱۶. خودداری از فریاد زدن بر سر کودک
دکتر لورا مارکهام، توضیح میدهد که چگونه فریاد زدن بر روی فرزندان، میتواند به سرعت خانه شما را به یک میدان جنگ همیشگی تبدیل کند. کودکانی که در چنین محیط‌های خصمانه‌ای زندگی میکنند بیشتر احساس ناامنی و اضطراب میکنند. اگر در آستانه از دست دادن صبر و حوصله خود هستید، بهتر است خود را از این شرایط دور کنید.
قبل از اینکه دوباره با کودک خود صحبت کنید، 10 دقیقه زمان بگذارید و افکار خود را متمرکز کنید. سعی کنید با مربیگری احساسات، خود را کنترل کرده و راه همدلی را برای داشتن کودک شاد تمرین کنید. میتوانید تصور کنید که یک دوست یا رئیس شما در اتاق در کنار شماست. به این ترتیب، با آرامش بیشتری با فرزند خود صحبت خواهید کرد.
مقاله چه کاری از دست والدین برای کنترل خشم کودک‌شان برمی آید را بخوانید.
۱۷. خلق تصویری مناسب از بدن کودک
داشتن ظاهر بدنی سالم برای دختران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگرچه میتواند پسران را نیز تحت تأثیر قرار دهد. طبق تحقیقی که توسط موسسه بهداشت کودک انجام شده است، یک سوم دختران 13 ساله از وزن خود ناراضی هستند. علاوه بر این، 69 درصد مادران در مورد بدن خود، در مقابل فرزند خود نظرات منفی میدهند و این موضوع بر کودک تأثیر میگذارد.
برای ایجاد یک تصویر زیبا از بدن کودک، روشهای زیر را به کار بگیرید:
- ورزش کنید و به جای تأثیر ظاهری آن، به مزایای سلامتی آن فکر کنید.
- بیشتر به شخصیت و رشد مهارتهای کودک و کمتر به ظاهر او توجه کنید.
- خانوادگی ورزش کنید.
- با کودک خود در مورد تأثیر رسانه‌ها در نارضایتی از فرم بدن صحبت کنید.
- کودک نباید پس از خوردن غذا احساس گناه کند.
- درباره ظاهر دیگران قضاوت نکنید.
۱۸. آموزش گذشت و فداکاری به کودک
بخشش، عنصری کلیدی است که منجر به شادی در کودکان می‌شود. گذشت نکردن، با افسردگی و اضطراب ارتباط مستقیمی دارد. کودکانی که می‌بخشند، می‌توانند احساسات منفی خود را نسبت به گذشته به احساسات مثبت تبدیل کنند. این میزان رضایت از زندگی، شادی آنها را افزایش میدهد.
سعی کنید الگوی فرزند خود باشید. از افرادی که به شما ظلم کرده‌اند کینه نداشته باشید و برای حل درگیریهای شخصی، پیش قدم شوید. درباره اهمیت بخشش، با فرزند خود صحبت کنید تا او بخشش را به یک سبک زندگی تبدیل و یک کودک شاد باشد.
مقاله ۵ عملی که خلاقیت کودکتان را نابود می کند را بخوانید.
۱۹. آموزش مثبت اندیشی به کودک
جای تعجب نیست که دکتر سلیگمن، طی تحقیقات خود به این نتیجه رسید که کودکانی که خوش بین هستند تمایل به شادی بیشتری دارند. شما میتوانید با چند راهکار ساده، خوش بینی را در آنها تقویت و کودک شاد تربیت کنید:
- خودتان نگرش مثبت داشته باشید
- شکایت نکنید
- شایعه پراکنی نکنید
- خوبیها را در دیگران ببینید و آنها را تأیید کنید
- به کودک خود بیاموزید موضوعات را به صورت مثبت بیان کند
- با کودکان خود در مورد چالشهایی که با آنها روبرو هستند و اینکه این چالشها به رشد آنها کمک خواهد کرد گفتگو کنید
۲۰. تشکیل جلسات منظم خانوادگی
بروس فیلر، نویسنده کتاب اسرار خانواده شاد، توصیه میکند برای داشتن کودک شاد، هفته ای یک بار و به مدت 20 دقیقه، یک جلسه خانوادگی داشته باشید و در طول جلسه، سه سؤال را از همه اعضای خانواده بپرسید:
- در هفته گذشته چه کارهایی انجام دادید؟
- در هفته گذشته چه کاری را نتوانستید به خوبی انجام دهید؟
- در هفته پیش رو چه کاری انجام خواهید داد؟
بروس فیلر، ادامه میدهد: “هنگامی که من جوان تر بودم، خانواده‌ام جلسات منظمی را تشکیل میدادند. این جلسات، خانواده را به هم نزدیک تر و اهمیت روابط خانوادگی را تقویت میکرد. هنوز به یاد دارم که از حضور در آن جلسات چقدر هیجان زده بودم. حالا اگر شما قبلاً چنین کاری را انجام ندادهاید، شما را تشویق به تشکیل جلسات خانوادگی میکنم.”
کلام آخر
تربیت فرزندان با اعتماد به نفس، چالش برانگیز است. امیدواریم با انجام این مراحل، کمی از دلهره شما کاسته شده و بتوانید کودک شاد و موفق را تربیت کنید. شما میتوانید مهارتهایی که منجر می‌شود پدر و مادری خوب و عالی باشید را کسب و آنها را گسترش دهید. شما با قدم گذاشتن در هر یک از نکات بالا، وارد چالش جدیدی خواهید شد.
مقاله ۱۰ راهکار برای برخورد با کودک شلخته را بخوانید.