همانطور که کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی شروع به حرف زدن و صحبت کردن میکنند، ممکن است کمی در کلمات و نحوه صحبت کردن، دچار مشکل شوند. این موضوع نگرانیها را در مورد لکنت زبان افزایش می‌دهد. به عنوان والدین، شما چگونه باید متوجه شوید که چه زمانی اختلالات طبیعی هستند و چه زمانی باید بیشتر نگران باشید. در ادامه با لکنت زبان در کودکان بیشتر آشنا می‌شوید.
مقاله هر آنچه که باید در مورد اختلال طیف اوتیسم و علائم آن در کودکان بدانید را بخوانید.
اختلالات طبیعی گفتاری
اگر کودکان خردسال در گفتار خود اختلال دارند به عنوان مثال، تکرار کلمات یا عبارات، امری طبیعی است. در حقیقت تقریباً 5 درصد از كودكان در مرحله ای از رشد خود، معمولاً بین سالهای 2.5 تا 5 سالگی، در گفتار ناپایدار هستند.
همچنین رفت و برگشت کودک از روان صحبت کردن به سمت اختلال و برعکس نیز بسیار شایع است. برخی اوقات این اتفاق بدون هیچ دلیل مشخصی رخ می‌دهد؛ اما اغلب زمانی که کودک هیجان زده، خسته یا عجله برای صحبت کردن دارد، رخ می‌دهد.
قوانین یادگیری زبان
در دوران کودکی، کودکان به سرعت دایره واژگان خود را گسترش داده و قوانین پیچیده زبان را یاد میگیرند. این قوانین به کودکان این امکان را می‌دهد تا پیامهای ساده مانند ” مامان آب” را به جملات طولانی تر و پیچیده تری مانند “مامان آب را در لیوان بریز” تغییر دهند که در این صورت برای صحبت کردن روان، نیاز به هماهنگی حرکتی بیشتری نیز پیدا خواهند کرد و ایجاد اختلال در این مسیر، امری طبیعی است.
تشخیص لکنت زبان در کودکان
در اکثر کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی، بیشتر اختلالات پس از مدت کوتاهی به خودی خود از بین میروند؛ اما در برخی از کودکان، اختلالات ادامه پیدا کرده و علائم لکنت زبان آشکارتر میشوند. دریافت به موقع کمک حرفه ای، بهترین فرصت را برای کاهش لکنت زبان در کودکان فراهم میکند.
اما والدین چگونه می‌توانند تفاوت بین اختلالات معمولی که از بین میروند و علائم اولیه اختلالات غیرمعمولی که ممکن است نشانه لکنت زبان باشند را تشخیص دهند؟ در ادامه با چند روش برای تشخیص اختلال معمولی از لکنت زبان آشنا شوید.
اگر کودک شما واقعاً لکنت زبان دارد، ممکن است در یک کلمه اولین صدا را بکشد و بگوید: “سسسسسردمه“، یا حرف را مانند “ن ن ن ن ن ن نگاه کن” تکرار کند. علاوه بر این، کودکانی که لکنت دارند اغلب رفتارهای دیگری مانند پلک زدن چشم، جمع کردن دهان، نگاه کردن به پهلو و پرهیز از تماس چشمی را از خود نشان میدهند.
مقاله علائم افسردگی و خودکشی در کودکان و راههای درمان را بخوانید.
عوامل مؤثر لکنت زبان در کودکان
متخصصان به طور قطع نمیدانند که چه عواملی باعث لکنت زبان در کودکان میشود؛ اما بیشتر آنها معتقدند هستند که اختلالات گفتاری، در نتیجه عوامل مختلفی رخ می‌دهد. این اختلالات میتواند شامل یک یا چند مورد باشد:
ژنتیک
اکثر کارشناسان اتفاق نظر دارند که لکنت زبان یک بخش ژنتیکی دارد. شصت درصد از همه افرادی که لکنت زبان دارند یکی از اعضای نزدیک خانواده آنها، لکنت زبان دارد.
لکنت پیشرونده
بسیاری از کودکان خردسال از 18 ماهگی تا 2 سالگی لکنت خود را پشت سر میگذارند، زیرا مهارتهای گفتاری و زبانی خود را تقویت میکنند. معمولاً این فرم از لکنت زبان موقتی است.
عوامل عصبی
تحقیقات نشان داده است افرادی که لکنت زبان دارند نسبت به افرادی که فاقد اختلال گفتاری هستند، پردازش زبان متفاوت تری دارند. در برخی از موارد به نظر میرسد در نحوه انتقال زبان از طریق مغز مشکلی وجود دارد؛ اما دانشمندان دقیقاً نمیدانند چرا این اتفاق رخ می‌دهد.
ریسک فاکتورهای لکنت زبان در کودکان
عوامل دیگری وجود دارند که می‌توانند به شما در پیش بینی اختلال لکنت زبان در کودکان کمک کنند که آیا مشکلات اختلال برای بیش از چند ماه ادامه خواهد داشت یا خیر.
- سابقه خانوادگی: بزرگ ترین پیش بینی که آیا احتمال دارد کودک لکنت زبان دارد یا خیر، بررسی سابقه خانوادگی است.
- جنسیت: پسران خردسال دو برابر دختران خردسال دچار لکنت میشوند و پسران در سن دبستان 3 تا 4 برابر بیشتر از دختران لکنت زبان دارند.
- سن: کودکانی که از 4 سالگی دچار مشکل میشوند، بیشتر از کسانی که از سنین پایین تر لکنت زبان را تجربه میکنند، دچار لکنت مداوم میشوند.
- اختلالات گفتاری و زبانی: این اختلالات به احتمال زیاد لکنت کودک را افزایش میدهند.
مقاله شناسایی هوش چندگانه کودکان و راههای تقویت آن را بخوانید.
مشورت با پزشک
اگر نگران صحبت کردن فرزند خود هستید بهتر است برای ارزیابی کودک، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. ارزیابی کامل کودک توسط یک آسیب شناس گفتار و زبان میتواند به شما کمک کند تا بهتر تشخیص دهید که آیا لکنت زبان کودک ادامه دارد یا خیر. آسیب شناسان گفتار و زبان به والدین کمک میکنند تا بهترین روش عملکرد را انتخاب کنند.
رویکردهای درمانی لکنت زبان در کودکان
درمان زود هنگام لکنت زبان در کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چرا که احتمال برطرف شدن لکنت زبان در کودکی، قبل از ورود به دبستان زیاد است. دو روش درمانی اصلی برای لکنت زبان وجود دارد:
- درمان غیرمستقیم: در درمان غیرمستقیم، آسیب شناس گفتار و زبان به والدین کودک کمک میکند تا نحوه ارتباطات خود را اصلاح کنند. رویکردهای غیرمستقیم در کاهش یا حتی از بین بردن لکنت در بسیاری از کودکان خردسال مؤثر بوده است.
- درمان مستقیم: در درمان مستقیم، آسیب شناس گفتار و زبان با کودکان به تنهایی یا در گروههای کوچک کار میکند و به آنها استراتژیهای گفتاری خاصی برای بیان کلمات و کاهش تنش در هنگام لکنت را آموزش می‌دهد. علاوه بر این، درمان مستقیم به کودک کمک میکند تا تفاوت بین گفتار روان و لکنت زبان را درک کند.
بعد از 7 سالگی بعید به نظر میرسد که لکنت زبان کاملاً از بین برود؛ اما هنوز هم پس از 7 سالگی، درمان میتواند به کودک در کنترل لکنت خود به طور مؤثری کمک کند. کمک به توسعه مهارتهای لازم برای مدیریت شرایط دشوار و شرکت کامل در مدرسه و فعالیتها نیز بسیار مؤثر است. برای كودكان بزرگ تر، گفتار درمانی برای كاهش شدت و تأثیر لكنت همچنان سودمند، امیدوارکننده و مؤثر میباشد.
مقاله راهنمای جامع مدیریت اضطراب کودک برای والدین و مربیان را بخوانید.
وظایف والدین برای برطرف کردن لکنت زبان در کودکان
در ادامه با چند روش که والدین می‌توانند برای بهبود لکنت زبان کودکان استفاده کنند، آشنا شوید:
کاهش استرس در برقراری ارتباط
تکنیکهای مختلفی برای کاهش فشار به کودک در شرایط گفتاری وجود دارد. بازنویسی سؤالات به صورت نظر مانند، ” امروز در مدرسه بازی کردی، حتماً سرگرم کننده بود” به جای “در مدرسه چه کار کردی؟” یک روش مؤثر است. والدین همچنین می‌توانند موقعیتهایی که باعث لکنت فرزند میشوند را کاهش و تغییر دهند.
صحبت کردن در مورد لکنت زبان
هنگامی که کودکان نسبت به لکنت زبان خود آگاه هستند بهتر است صریح باشید و با آنها صحبت کنید. به آنها بگویید که صحبت کردن با ایراد، اشکالی ندارد. اگر به نظر نمیرسد که کودک از این مسئله آگاه است، تا زمانی که به یک آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه نکرده اید نیازی به مطرح کردن آن نیست.
صبوری کردن
به کودکان وقت بدهید تا حرفهای خود را تمام کنند، عجله نکنید و حرف آنها را قطع نکنید. به آنها نگویید “آرام‌تر صحبت کن” یا “در مورد چیزی که میخواهی حرف بزنی اول فکر کن” عباراتی از این قبیل برای کودکانی که لکنت زبان دارند مناسب نیست.
الگوپذیری از عادت‌های گفتاری خوب
والدین می‌توانند از عادت‌های گفتاری که به کاهش لکنت زبان در کودکان کمک میکنند مانند با طمانینه صحبت کردن، مکث بیشتر بین جملات و آرامشبخش بودن گفتار استفاده کنند.
مشورت با متخصص
روشهای زیادی برای پیدا کردن یک آسیب شناس گفتار و زبان خوب وجود دارد. متخصص اطفال میتواند توصیه های مفیدی را ارائه دهد. کودکان زیر 3 سال می‌توانند از طریق برنامه مداخله زودهنگام کلامی، ارزیابی رایگان دریافت کنند؛ اما اگر کودک بیش از 3 سال باشد والدین می‌توانند برای ارزیابی رایگان، از خدمات دولتی استفاده کنند.
جمع بندی
هنگامی که 50 درصد از صحبت کردن کودکان را تکرار، طولانی شدن و انسداد کلمات و جملات تشکیل می‌دهد، نشانه لکنت زبان در کودکان است. در این صورت باید فوراً با یک گفتار درمان متخصص، مشورت کنید. انجام تمرینات لکنت در خانه میتواند به کودک کمک کند تسلط و اطمینان بیشتری در حین اشتراک گذاشتن افکار خود به دست بیاورد.
مقاله ۱۰ روش کاربردی برای درمان خجالتی بودن کودک را بخوانید.